Καρκίνος οφειλόμενος σε ... άλλους παράγοντες

Είναι μόνιμη απορία μου, από τις πρώτες μέρες που μπήκα στο νοσοκομείο όταν βρήκα τον καρκίνο μου. Τότε μου έλεγαν ακόμα πως έχω πνευμονία αλλά με έβαλαν να κάνω σπινθηρογράφημα. Εκεί, στο δωμάτιο που περιμένουμε να κυκλοφορήσει το ραδιοφάρμακο, άκουσα πολλές ιστορίες από ανθρώπους που είχαν έρθει για επανάλεγχο. Ιστορίες που έλεγαν για καρκίνο οφειλόμενο καθαρά σε ψυχολογικούς παράγοντες.

Δε θα σας τις αναφέρω τώρα, δε θέλω να προδικάσω την κατάληξη αλλά ρωτάω. Η ιατρική κοινότητα δεν παραδέχεται (επίσημα;;;) ότι ο καρκίνος ίσως οφείλεται και σε ψυχολογικούς παράγοντες, σε στρεσογόνες καταστάσεις, σε βαθιές στενοχώριες για μεγάλα διαστήματα και άλλους λόγους που ίσως πιστεύονται από το λαό.

Θα ήθελα να ακούσω τη γνώμη σας και μετά θα σας πω και γω τις ιστορίες που άκουσα εκείνη τη μέρα στον σπινθηρογράφο.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Έχω μαρκάρει με κόκκινο πιο πάνω κάτι που είναι λάθος. Βρέθηκε στα χέρια μου μια μελέτη με τίτλο: "ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ" των γιατρών: Δημήτρη Δαμίγου και Βασιλικής Σιαφάκα. Παραθέτω εδώ ένα μικρό μέρος γιατί το κείμενο είναι πολύ μεγάλο, το έχω ανεβάσει ολόκληρο στην διεύθυνση:
http://docs.google.com/Doc?docid=0Af5TsvU6rfDkZGhzcXR4cHhfMGdnNDl4a2do&hl=en
Μπορείτε να το διαβάσετε εκεί ή να το αποθηκεύσετε σαν αρχείο Word στον υπολογιστή σας (καλύτερα). Αν υπάρχει πρόβλημα ενημερώστε με: (αξίζει να το διαβάσετε όλο)

Ψυχονευροανοσολογία, stress και ασθένεια
 Τα τελευταία χρόνια, ο τομέας της ψυχονευροανοσολογίας (psychoneuroimmunology) αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο έρευνας, στα πλαίσια του οποίου καταδεικνύεται η απομάκρυνση από τον Καρτεσιανό δυϊσμό και η προσέγγιση ενός ολιστικού μοντέλου θεώρησης της νόσου του καρκίνου. Στα αντικείμενα ενδιαφέροντος της ψυχονευροανοσολογίας ανήκει και η προσπάθεια βαθύτερης κατανόησης της έννοιας του stress, μέσα από την αποσαφήνιση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ σώματος και ψυχής ή καλύτερα μεταξύ σώματος και ψυχικών διεργασιών. Από το χώρο της ψυχονευροανοσολογίας μπορεί να παραχθεί σημαντική γνώση για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίζουν τα συναισθήματα και οι συνακόλουθες αλλαγές που προκαλούνται στις βιολογικές λειτουργίες, τόσο στην εμφάνιση όσο και στην πορεία του καρκίνου.

Σύμφωνα με τον Hans Selye, η έννοια του stress μπορεί να οριστεί ως ΄΄η μη ειδική ανταπόκριση του οργανισμού σε οποιοδήποτε ερέθισμα΄΄ και υποστήριξε ότι ΄΄αποτελεί μια διαδικασία προσαρμογής που αναπτύσσεται ως αντίδραση σε κάποιο ερέθισμα και η οποία εκδηλώνεται με μεταβολές στα επίπεδα διαφόρων ορμονών και στο μέγεθος συγκεκριμένων οργάνων΄΄. Πιο συγκεκριμένα, παρατήρησε ότι, ενώ υπάρχουν ποικίλες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν stress, ο οργανισμός αντιδρά με τον ίδιο πάντα στερεότυπο τρόπο, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της στρεσσογόνου κατάστασης. Ο στερεότυπος αυτός τρόπος αντίδρασης περιλαμβάνει διόγκωση των επινεφριδίων αδένων, συρρίκνωση του θυμού αδένα και των λεμφογαγγλίων, καθώς και έλκωση του στομάχου. Η δράση διαφόρων μορφών stress έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση διαταραχών, τόσο στην έκκριση ορμονών του ενδοκρινικού συστήματος, όσο και στην κυτταρική και χημική ανοσία. Αυτό σημαίνει ότι το stress αποτελεί μια απειλή της ομοιόστασης, αφού κινητοποιεί κεντρικούς και περιφερικούς μηχανισμούς, υπεύθυνους για τη διατήρηση της εσωτερικής ισορροπίας σ’ έναν οργανισμό.

Ο W. Cannon, γνωστός για τη θεωρία του γύρω από την αντίδραση ΄΄fight or flight΄΄(μάχη ή φυγή) σε στρεσσογόνες καταστάσεις, επεσήμανε οτι ΄΄όταν το stress φτάσει σε κάποιο κρίσιμο επίπεδο, τότε διαταράσσεται η ομοιοστατική λειτουργία του οργανισμού και εμφανίζεται παθολογική αντίδραση΄΄, ενώ, ο G. Caplan χαρακτηρίζει το stress ως μια κατάσταση στην οποία υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ των απαιτήσεων που επιβάλλονται στον οργανισμό και της ικανότητας του να ανταποκριθεί σε αυτές.

Νευροενδοκρινικοί, ανοσοποιητικοί και ενζυματικοί μηχανισμοί εμπλέκονται στην εκδήλωση των φαινομένων που σχετίζονται με το stress. Το νευρικό, το ενδοκρινικό και το ανοσολογικό σύστημα βρίσκονται κάτω από μια συνεχή και δυναμική αλληλεπίδραση. Επιπλέον, αξίζει να τονιστεί ότι για τη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος είναι απαραίτητη η σύγχρονη δραστηριότητα του νευρικού και ενδοκρινολογικού συστήματος. Έτσι, θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για έναν ''Νευρο-ενδοκρινο-ανοσολογικό άξονα'', που ο ιδιαίτερος τρόπος δόμησής του είναι το αποτέλεσμα επιδράσεων μεταξύ γονιδίων και περιβάλλοντος και ο οποίος αποτελεί μια πολυσυστημική δομή, που διαφέρει μεταξύ των ατόμων και μπορεί να προδιαθέτει ή όχι, σε μια συγκεκριμένη ανοσολογική ασθένεια. Η ισορροπία του ''Νευρο-ενδοκρινο-ανοσολογικού άξονα'' (ΝΕΑ άξονας) μπορεί να ''καταρρεύσει'' κάτω από την επίδραση ενδογενών ή εξωγενών παραγόντων, όπως είναι η χρόνια επίδραση του stress, η χορήγηση ορμονών ή φαρμάκων κ.ά, που μπορούν να επηρεάσουν την ομοιοστασία του άξονα.

Σχετικά με την ψυχοφυσιολογία του stress, είναι σημαντικό επίσης να αναφέρουμε πως όταν ένα άτομο έχει να αντιμετωπίσει ένα έντονο στρεσσογόνο ερέθισμα, ο οργανισμός μπαίνει σε μια διαδικασία έκτακτης ανάγκης, στην οποία το μυϊκό σύστημα διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο, καθώς προετοιμάζεται για τη λεγόμενη αντίδραση επίθεσης ή φυγής (fight or flight). Αμέσως, δραστηριοποιούνται και βρίσκονται σε ετοιμότητα το κυκλοφοριακό και το αναπνευστικό σύστημα, μια και χρειάζεται αυξημένη παροχή αίματος στους μυς, οξυγόνου και γλυκόζης, ενώ ταυτόχρονα αναστέλλεται ή περιορίζεται η λειτουργία συστημάτων που δεν έχουν άμεση σχέση με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης (π.χ. γεννητικό, γαστρεντερικό κ.ά). Το νευρικό σύστημα είναι αυτό που κατευθύνει τις αντιδράσεις. Το στρεσσογόνο μήνυμα μεταφέρεται στον υποθάλαμο, ο οποίος δραστηριοποιεί δυο επιμέρους συστήματα :

α. τον άξονα Υποθάλαμος - Υπόφυση - Επινεφρίδια: Η διέγερση του υποθαλάμου, ο οποίος ελέγχει τη λειτουργία της υπόφυσης, προκαλεί έκκριση από τον πρόσθιο λοβό της αδρενοκορτικοτρόπου ορμόνης (ACTH), που ρυθμίζει τη λειτουργία του φλοιού των επινεφριδίων, τα οποία με τη σειρά τους εκκρίνουν, ανάλογα με τις ανάγκες, ορισμένες ποσότητες κορτικοστεροειδών. Το ανοσολογικό σύστημα στην περίπτωση αυτή εμπλέκεται μέσα από τη διασύνδεση που έχει με το συγκεκριμένο ορμονικό σύστημα.

β. το αυτόνομο νευρικό σύστημα: Η αδρεναλίνη συμβάλλει στη διαθεσιμότητα ενέργειας και στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων με την αύξηση της συχνότητας του σφυγμού, την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της τροφοδότησης των μυών με αίμα, καθώς και την ενεργοποίηση του ΚΝΣ.
Πρόσφατα επίσης, γίνεται αναφορά στο ρόλο του stress στη μειωμένη αναδόμηση μέρους του DNA που έχει υποστεί βλάβη, καθώς και στις μεταβολές της απόπτωσης των κυττάρων.

Ουσιαστικά λοιπόν, τα στρεσσογόνα γεγονότα, ψυχολογικά ή κοινωνικά, μετατρέπονται στον εγκέφαλο σε βιολογικές διεργασίες, ενεργοποιώντας τον νευρο-ενδοκρινο-ανοσολογικό άξονα, διεργασία που είναι εμφανής κυρίως στις αιμοδυναμικές αντιδράσεις, στις λειτουργίες των θρομβοκυττάρων και του ινωδογόνου, στα επίπεδα λιπιδίων και χοληστερίνης στο αίμα, καθώς και στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Τόσο η συμμετοχή των κατεχολαμινών και των κορτικοστεροειδών σε αυτές τις διεργασίες, όσο και ο ρόλος τους στα συναισθήματα και τις ψυχικές αντιδράσεις θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά.